RAMHUAI LIAMKAWN - 2

Kawlphaia lut hmasa Lusei-ho chuan phai leilet siam dan an thiam chho ve zel a. Ram awl a la tam bawk a, an duhnalai hmunah invalhin, an vah zawh tawka zauvin lo an pawm tawp zel mai a, hah pawh an hahpui nangiang mai. Kawlphai ni sensa hnuaiah thahnem ngai takin hnahram pui pui an thawk a, an kutkawih rah tling khawm, buh leh bal ngei mai hruih zawla intiang vum thur mai an han hmuh chuan, hah man a awm an ti hliah hliah a, an hlim veng veng mai thin.

Favang awllen hun a lo her chhuak a, pasalthate chuan an silai an han tuai hnum ang hlerh hlawrh a, run in lum hman lo lekin, mihringte dai ngailoh leh thing leh mau ruaten hrisel taka ram an mawina, nghovara valrualte leh nungcha chitinte tuallenna ngawpui tlang aû; pualranga ten an pualthleng mawi tak an hampuarna leh sirva ten lungduh di an chhaina tukloh ram dai lamah salû chi hrang hrang phurchhuak turin țuan zai an han rel a, funpui an er sauh sauh a, an nupui fanaute chawlhkar hnihkhat hmeithai tura hnuchhiahin an thangbo vang vang tawh mai thin.

Phulzuan an kai kum a ni a. Zaupui rama sih tui al, sain an tlan huai huai thin chu an sawi hrâng hle mai a. Pasaltha tam takin an chang tawh thin nachungin an hlawhtling mawh hle a. Thawm mak pui pui an hriat thin bakah, pasaltha thenkhat phei chuan awm nawmloh ram ram phahna khawp thil mak an tawng thin niin an sawi a. Sai chal, a ngho pawh themtleng chen laia sei kaptu, Paihte pasaltha hmingthang Khamthanga phei chuan, zaupui sih a chan vangin a thih phah hial niin an sawi nghe nghe a ni. 

Upaho chuan "Khamthanga ramhuaiin a kap e," an ti mai a. Chumi ni chuan Khamthanga te țhiandun sih chang chu an tluang lo kher mai a. Sa a rawn hnai dawn tihah, chhuah lam atang chuan ramhuai khuang beng thawm a rawn chhuak ta mai a! A bengchhen dan chu namai lo tak hi a ni a, lei chara batling hnah ro pawh a nghawr dawt dawt thei hial a. Lu hi a luh ngut ngut mai a ni. An thiandun sih chang hlawhchham chuan vawmbal kung hlimah an țhu chawl a. Ni chuan suk chen chauh kal a hmabak tawh si a, hawn tuma kal an han siam chiah chu an kiang khawi emaw lai atang hian silai a rawn puak ta dur mai a, Khamthanga chu a hnung lamah a kat nawk a, a silai kawm pawh a keh țhawt nghe nghe a ni. An beng a kiu vung vung a. Khamthanga chuan, a âwm chu thil engemaw hian rawn deng dawtin a hria a, an silai erawh a puak hauh si lo. Khamthanga chuan, "Nizan khan mutmu tuah bar lovin sazuin min sehin min chhaih zankhua ka ti reng a ni," tiin a tlak bap bap a, thil awmdan chu mak an ti dun kher mai.

Khamthanga taksaah chuan hliam hmuh tur a awm lo nachungin a âwm leh a nak vei lam chu a sa vung vung hian a hria a. Hmeichhe lung no leh pa zuau deuh tan chuan tawrh fê tham a tling awm e. In an thlen rual chuan mak tak maiin Khamthanga âwm leh a nak vei lam chu meia hliau ang țuak hian a rawn durh chhuak ta thluah mai a, a nak atanga a khel bawr thlengin a paw dum thual mai a ni. Phulzuan tual upa Chawnghlira chuan "Rammi meithal thlah lai indentir palh chu chekah chekah kan țha chhuak mawh teh a nia, ngaihthah hauh suh u," a ti nachungin damdawi lamah an ngawng hle si a, damdawiah ailaidum leh hruivankai den dih chawh pawlhin a hmuamhma-ah an tuam hnan mai a. A ngeih dawn viau nia an hriat rualin an ramchhuah nia ramhuai silai puah hun vel a rawn thlen apiangin Khamthang âwm chhung chu meilinga deh ang zawk zawk hian a awm nitin a. Pasaltha lunglian leh tawrhchhel tak mah nise a nâ a chhuah vek vek tawh chuan a mittui a tla fap fap thei hial a ni.

Tunhmain Pasaltha Khamthanga nu Zenzachingi chu ngawr a ni a. Chung lai chuan ngawr damdawi tha bera an sawi chu hauhuk thisen lum lai in ngat chu a ni a. Atheih hram chuan hauhuk chu a nung chung khan a nghawng an zai a, a duhthawh leh sehhel fawr deuh chuan hauhuk nghawnga thisen lum lai ngei kha an fawp a, hauhuk thi tur chalchang chuan a thisen fawptu tukhum sam chu a țham vawng vawng mai thin a ni. Ngawr chakvak lo tak khan ngaihngam leh dam inring tak chunga hauhuk thisen a in khan, chu hauhuk thisen ngei mai chu a dampui ve tlat zel zu nia!

Khamthanga pa hming chu Suakzadova niin, sa kap thei leh ramvachal tak a ni nghe nghe a. Vawi khat chu Tlauhmuna an awm laiin an lo vaua zairum kungah hauhuk lian deuh mai hi a kap a. A nupui chakloh zual lai tak a nih avangin a lawm hle mai a. Chhar tura a va kal hnaih chuan, hauhuk chu ril tla pur chung hian a lawnna thingbul nghengin a lo țhuthluang diai mai a, Khamthanga pa chu lo chik-khum nghur nghur chung chuan, "Dova, i kutthlak a na ngiang mai, i fapa ngei pawhin a la thihpui ve dawn a ni," a rawn ti ta mai a! Suakzadova chu, ramvachal leh pa ngawltawt tak ni mahse chu hauhuk danglam tak hmaah chuan a zam chhe der mai a ni.

Chumi ni ațang chuan sa lama a kut a chawlh bakah dam țhat ni hmel a hmu ngai tawh lo va. "Kha hauhuk kher kher ka lo kap kha chu aw!!" a ti vawng vawng thin a, a hauhuk kah vanga a lunglai chhir chuan ban a chen hi a ni hawt e. Rei rial lovin ngawr natnain a tlakbuak zui nghal zat a. A nupui Zenzachingi thih atanga rei lo teah a thi ve ta mai a ni. Upa-ho chuan Khamthanga pa hauhuk kah chu hauhuk pangngai ni lovin a nupui damlo Zenzachingi thla ngei niin an sawi tlat mai a ni.

Khamthanga te chhungkua chuan chutiang thil chu tunhmaa an lo paltlang tawh avangin, Khamthanga damloh dan chuan tlang titi a ti tam a, tunhmaa a pa hauhuk kah nena ngaihdan lo suihzawm tawk lah bo lo, mi thenkhat khawngaih thla a lak rualin, mi thenkhat erawh chuan an țihkhai ang viau lawi si a ni.

Khamthanga chu a ni telin a chau va. A nak chhungah sephung lut a, a âwm chhung vel chu rawn nawr tawk tawk thin ni tehian a hria a. Han inenkawl vak dan an hre si lo. A nâ a rawn chhuah chang chuan tuisik lem pawh thil harsa a ni a; engmah ha lovin puan a veng tawrh a, chechang tur awm lovin a pum tluk der zel mai a ni. A chauh viau tak hnu chuan, sih a chan nia a thawmhnaw inbel, thul mawnga an hnawh ngei mai chu, thuka thawlh ang nuau hian a kang hek huam ringawt mai a. Engtia lo kang ringawt nge a nih lah tu man an hre hek lo. Khamthanga chu ramhuaiin a kah atanga chawlhkar thum hnuah a thi ta mai a ni. 

Chumi hnu atang chuan zaupui sih chu an sawi țihkhai lehzual a. Mi țhenkhat chuan sih kam țiaupho dupah nausen kehniak danglam tak hmu hial anga insawi pawh an awm a, "Sih huai nei" tiin an sawi ta huai huai mai a ni.

Phai leilet siam chu an eizawnna bulpui ber a ni a. Leilet tur ram pharh zau pui pui a la tam avangin tlang hran hran atangin pem lut an tam tial tial a. Churachandpur, Tuithapui phai atang te, Champhai Khawbung, Aiduzawl, Kawlkulh, Vanlaiphai, Khawdungsei leh Khuangleng atangte an pêm lût nual bawk a. Tin, Zohnahthlak chi peng Thado (Kuki) hnam pawh an lut nual a. Chin hill atangin Hualngo Lal Zahuata khua Seipui atang pawh an pem lut nual bawk a ni.

Favang awllen lai tak a ni a, buh pawh khup thleng thlengin an dum hlurh tawh a. Pasaltha sa kap thei tak Thangliana leh a țhian Chawngkunga chuan zaupui ram sih huai nei an tih chu chan ngei an tum ruh hle mai a. Zan riaka chan tum an nih avangin funpui an er tlut tlut mai a. An inpeih hnu chuan zaupui ram panin an liam vang vang a. Sih awmna an thlen chuan an mit an han len a; sih ruam tlak lamah chuan chhun-pachanah pawh thim rum rum khawpa ngawpui tlangau dur khup mai chuan kawlkil tawp thleng hian a zar thim khung mai a. Sih thlang lam inchhung dung chen velah chuan fah tuai mihring aia sang fê tur hi ramhruiin a bawh awn dû mai a. A vel zawng zawng deuhthaw chu tulpik hlirin a khat tlat mai bawk a. Sih kam vela sa hnu tharlam chiar dup mai chuan Thangliana te țhiandun chu ati phur zual kher mai.

Sih awmna ral lehlam puallawiah chuan, charpui țawl lian zet mai, a kawr paw var vo tawh hi vau hawlh zawngin a mu kham zuah mai a. A ler lam chu ramhruiin a bawh khat luk a. A țang ro thenkhat chu ramhrui karah a lawr fur mai a. 

Thangliana chuan Chhura rual zeta lian charpui luang chu a awlan silai ngul sei riang ruang nghahchhanah hmangin chankhan rem laiah a țhu ran a. A channa atanga maupui tluk thum velah thingtuluang behchhanin Chawngkunga chu a țhu ngawi ran bawk a. Sa a lo chhuah ruala an meithal thlah nghal țhuai thei turin an inring a ni.

Rei ngial an chan hnu pawh chuan eng sa mah a rawn chhuak duh reng reng lo mai a. Sa hniak tharlam chiar dup si a, sa a rawn chhuak duh hauh lo mai chu mak an ti viau mai a. Miin "sih huai-nei" an lo tih kha an hrechhuak vuai vuai mai a. Khua a tlai zel a, ni pawh suk chen chauh a ni tawh a. Thangliana chuan sa a chhuak dawn lo a niin a ring a, a han inthlahdul deuh a. Chutih lai tak chuan an thlang deuhva thing hmunah chuan hnim hnah tawn ri sun sun thawm a rawn chhuak ta phut mai a. Thangliana chuan a silai tun chu a ban nghal a, thawm rawn chhuahna lamah chuan a lekkawh nghal thuai a. Chawngkunga pawh chuan thingtuluang behchhanin a silai a hmer nghet sauh sauh tih a hriat theih a. Reilo teah chuan sih kianga fah tuai chu a rawn che ta laih laih mai a. Thangliana chu a inring zual sauh a. Mahse, ramhruizam chuan a hliah tlat avangin eng sa nge a nih tih erawh an hre mai thei lo va.

Mak tak maiin Chawngkunga chuan sa hu a sual ta tlat mai a. Sa tam tak kap tawh niin sapui meuh pawh a lo kap tawh a ni a, chutia sa hu a han sual tha leh ngat mai chu mak a inti hle a. A awmdan chu a duh lo hle a, a kein lei a rawt tawk tawk ringawt mai a. Vawi leh khatah chhak lam atang chuan huihchhuk thli a rawn thaw vuk a, ngaw chhunga thinghnah chu an che luai luai mai a. Chutih lai tak chuan vau chhung atang hian lalruanga-sehnawt hi a rawn thlawk chhuak phurh mai a, sih kama tul pikah chuan a lut a.

Chutih lai tak chuan vau chhung ațang hian zuk chal hi a rawn chhuak phei ta bûr mai a. A kihreu bawr vel erawh chu ramhruizam chuan a hliah tlat a. Thangliana chuan a lu zawn velah tinin, a hliahtu ramhrui a rawn pelh ruala kap nghal țhuai thei turin a silai hmehperna chu ngun takin a kutzungchalin a kuai ran a. An awmna leh sazuk awmna chu mau tluk thum emaw vel chauh a ni tawh nghe nghe a.

Chutah, zuk chal chuan fimkhur takin sih awmna lam chu a rawn pan phei dan dan a, sih ruamah chuan a lu chu chiang takin a rawn lang ta ruau mai a. A kihreu ropuizia chu a zar hian a zar bum mai a ni. Chutiang reng renga zukchal kihreu mawi chu Thangliana chuan a piana hnu lamah a la hmu ngai lo va. Kah tuma a silai a hmeh per dawn lai tak chuan, mak tak maiin chu sazuk kihreu karah chuan, nausen duhawm zet mai, chang-el laimu kheh ang piaka ngo var leh chum biang mai hi a lo thu reng mai a! sazuk ke pen then zawng chuan a nui sen sen reuh va!!! 

Chu thil danglam tak mai Thangliana'n a hmuh rual chuan, a mitvai a nih ringin a mit chu a han nuai a; mahse, a thil hmuh chu a la pangngai reng si a. A piah deuh, thingtuluang phena Chawngkunga țhu lai chu a va mitsir a. Ani pawh chu a lo mengphawk nasa ngang mai a, an pahnih chuan sih kianga zuk chal chu thlirin an kâ hau ringawt mai a ni. Thangliana chuan chu sazuk chu kah mi nia a hriat loh avangin thawm dim takin a silai chu a han dah hniam deuh va. Nimahse chu Sazuk chuan a lo mitsir hman a ni ngei ang, a inher vut a, a rawn chhuahna ngaw chhung lamah a lut leh ta a ni.

Ngaw chhung lama a luh bo tak hnu chuan Thangliana leh Chawngkunga chu an in en ang he haw a, engmah sawi hmasak tur pawh hre lovin tawkfang chu an ding kâ hau ringawt a. Chawngkunga hmelah chuan engemaw hlauthawn rukna tak a nei tih a hriat hle a, zam aw deuh dai hian, "Uthang, kan thih phah mai lovang maw! Hmuh thiang lo kan hmu si a," a ti lawi rat mai a. Nakinah chuan, "Kunga, eng em kan ti lovang; mahse, hetiang thil hi upate hmuh duh loh zawng tak a ni a, an lo hmu palh a nih pawhin hmu lo ang maiin an ngawihbopui mai thin", Thangliana chuan a ti a. Chulai hmunah chuan rei pawh awm duh lovin an insiam sawk sawk a, in lam panin an haw ding nghal vang vang mai a ni.

In an thlen chuan Chawngkunga chu a damlo nghal char char a. Mite chuan Sih huai vanga damlo ni ngeiin an ring hlawm a; mahse, eng em ti lo chuan chawlhkar khat hnuah a rawn tha chhuak ve leh ta a. Thangliana leh Chawngkunga te țhiandun chuan Zaupui sih chu an chang leh tawh ngai lo a ni. 

Chumi kum chuan buh a tulzum phat atangin sazu a puang nasa hle a, chakaiin buh kung chu a leiseh chin atangin a chilh chhum rem rum mai bawk a. Hawp khawp thar loh mai pawh an phang rum rum hial a. Vahsan lak lai atang rengin thosi leh vaihmite tawmna ngawpui dur khup chhungah an khawsa a, an bawrhsawmin natna mak pui puiin a tlakbuak awl lo va. Pachhe kum tiam an sawi ang maiin sikserh, tuihri, santen leh kawțhalo an vei chuah chuah a, an boruak tawng runthlakzia chu sawiin a siak awm lo ve.

Kum 1928, vawkhniahzawn thla chawhma lamah chuan, Chin hill ram Khawrua atanga pem lut Mangduna te chhungkua chuan Myohla leh Tahan inkara tuiro lui kamah khian leilet nghakin an invalh a. Chhungpui nu ber Hlawnțiali chu hmeichhe ruakhau leh huaisen tak a ni a, a nulat lai atang rengin a huaisenna chuan khual a kai a, mipa tam tak tlukloh a ni nghe nghe. 

Khawruaa an awm laiin vawi khat chu Hlawnțiali amah chauhvin a feh a. Thlam kianga behlawi hmun a thlawh lai chuan savawm sum sarih zeta lian hian rawn nangchingin beih a tum ta mai a. Hlawnțiali chuan zam hlek lo hian a tuthlawh ha bul chhah țha leng lawng chuan savawm hnarkawnah tak mai lainatna tel miah lovin a han hlap teh rengah!!! savawm chuan a lu thing nur nur pahin thlam thlang lamah a pai thla ta uan uan mai a ni.

Vawi khat pawh an fapa hmel hmuh hmasak ber Biakhrea a țhu-tung thei țan tihah, losul an hawn kawngah sakeiin sazuk a seh a. Feh kawng thlanga tulpik hmunah a sa seh chu a țhei ri bup bup mai a. Hlawnțiali chuan "Hawh teh, Biaka pa, tawn sabawp kan man e, hleh i zu dil teh ang hmiang" tih leh sakei awmna tulpik lam chu pan a rual ta mai a. Sakei chuan a sa seh chu a ir a lo ei mek hi a lo ni a. 

Hlawnțiali chuan, "Ekhaih, Sena, kan ei khawp kan han hlep ve teh ang aw" a ti a. Mak deuh maiin chu sakei pawh chuan hmeichhe awmnem hmaah chuan zah a lo ngai thei ngiang mai a; mawngrit fahran hian rawpui hung phenah a inthiarfihlimsan ve mai a.

An sa chan lai chuan, raw hung phen atang hian sakei chuan a rawn en dauh dauh thin a, a changin lei nghawr dur dur khawpin a rum țhaih țhin a. Hlawnțiali pasal Mangduna zawk chuan lung muang lo fê hian sakei chu a zu mitsir leh zauh thin avangin a sa chan lai chu leiah a thlauh phah ta fo mai a. Hlawnțiali ngaimawh tapheng chuan "Khawnge i hlau a nih kha, ka puan hian ka han hliah te'ng che" a ti a, a pasal hnungah a puan chuan a zar hliah ngat a, sazuk sa chu an duh tawk an lak theih phah ta a, Hlawnțiali huaisenzia chu mite hrilhfak a tling hial a ni.

Mangduna te nupa chuan fapa pahnih an nei a, a upa zawk Biakhrea chu ramțangrual vel niin, a tlum zawk erawh a bawkkhup ak ak thei tawh a. Tuiro lui chheh velah chuan ramsate awlsam taka hmuh theihin an la tam nangiang mai a; zawng te, ngau te, hauhuk te chu sawi loh, sazuk te savawm te leh sakei te pawh an la tam hle bawk a. An awmna chu ngawpuiin a hual vel khup avangin chingpirinu leh chhimbuk hram dut dut thawmte hriat tur a awm deuh reng a; zan lamah phei chuan ri chuah chuah thei apui a tam khawp a, utum, chungu leh dawngthlek te chenin an ri tlaivar hlawm thin a ni.

Mangduna te chenna hmun tuiro lui ral lehlamah chuan leilet siam Kawl-ho in nga lai an cheng a. Mangduna in luah chu a hrâng tia han sawi fak theih ni lo mahse ngaih titha lo tawk hian thil a thleng fo mai a. Hlawnțiali chuan an inah an chhungkaw mi ni lo, midang cheng ve dang a awm niin a hre tlat mai a. Thawm vang reh lai takin inchhungah mihring țe chhuak thut thawm te, khuh ri kharh thawm te, nui ri te an hre țhin a, zanah chang ni lo, chhun lai pawhin chutiang chu an hre fo mai a ni. A chang chuan chhuat dunga mihring kal ri țhiap țhiap te, ruang-am hmuh theih si lohva rawn kal pel fuatu awm thinte leh, chhuat laia puitling zuang thla dawp thawm te an hre thin a. Tlangbana an puanzar te hi a lo tla vek zel a; tlangbanah zankhuaa thawmhnaw inbang tang thei a awm ngai lo hial a ni. Tin, an hnathawk hah chhuat laia an han tlukzal chang te hian rawn khawih harh zawktu awm ang mai hian an harh hlawl hlawl zel mai a ni. 

Ni khat chu, Indaikung khuaa Tlangchhuma fapa Darthanga ngawi en chuan, tui ro lui dung zawh chhovin Mangduna inah zanriah chaw a fak a. Chutia amah chauhva zanriah a kil lai chuan tlai lam thimhmul a nih tawh avangin Mangduna chuan Dara țhutna kiang chhuat laiah an Lalțin ung ang khek khawk chu a dah mai a. Dara chuan bar li-nga bak a la bar hman lovang tihah, a hnung lam tuidehna atang rawn thlir rengtu awmin a hre tlat mai a, in neitute lah chhuat laiah an mu tlar dal hlawm si a. A chaw ei pawh chu awm nuam takin a awm hlei thei ta lo va. A hnung lam chu vawi leh khatah a han hawi thut mai a!!! Tuidehna luhkâ-ah chuan tu tih hriat loh naupang dawldâng tak lo ding reng hi a hmu ta mai a ni awm e. Dara chu chumi zan chuan mutmû tuah bar lovin a buai zankhua zak a, rei tak chhung chu a damloh phah nghe nghe a ni.

Tlai khat leh pawh, zanriah an ei kham nu berin chhuat dungah hmun a han hawl kual a, mak tak maiin an naute chhuat laia an mut chu a hriatloh hlanin inhnuai sutawngah a lo phiat thla daih ringawt mai a ni. 

Vawi khat leh pawh, pa ber chu unauhmelhai hun velah tuichawi turin kawmchar lamah hlumbel nen a chhuak a. Tui a thal lai chuan lui hnar lamah naute țap thawm a hre ta thut mai a, mak a ti viau mai a. A hlumbel chu hnuchhiahin naute țap thawm lo chhuahna lam chu a pan nghal thuai a. Naute țap thawm chu tuipuisuhlah buk zawnah a chhui tawp chat a. Khua a thim deuh chhulh tawh avangin a va pawh mai ngam bik lo va. Nakinah chuan, "Enge naute țap thawm mai mai kan hlauh viau chu ni," tia tlak bap bap pah chuan tuipuisuhlah buk chu a keu thut mai a. Tuipuisuhlah karah chuan a fapa tlum zawk tia awrh nausen ngo tak hi a lo mu kawm ngal mai a. Mangduna hmel a hmuh rual chuan chu nausen chu țulpik thim karah a relh bo ta daih mai a ni.

Thițin thla chawhnu lam a ni a. Tuk khat chu zing var hma atangin ruah a sur bur bur mai a. Mangduna chuan chiseh ilo lam turin fur ruahpui tak mangkheng hnuaiah siksil khum chungin Kawlpui panin a kal chhuak a. Tuiro atang Kawlpui chu pa țuan tha deuh tana chawhma kal chauh a nih laiin, chumi nia Mangduna kal chhuak erawh tlai zanriah chhum hunah pawh rawn thlen tih reng nei lovin puallenga thlang tla ang vang vangin a thawm a dai a. Chutih lai chuan ram a la ngaw chhahin sapui pawh a hnai viau thin reng a. Chhungpui nu Hlawnțiali chuan an pa kal chhuak chu sapuiin a lambun anih a ringhlel ta lo va, a mangang thlabar tapheng chuan ditipa an chempui thiah chu a la lawk a, pa ber zawng tur chuan unauhmelhai hun veng vawngah a insiam ta chuk chuk mai a ni. 

An fa u zawk Biakhrea hnehah a nau chu lo awmpui tlat tura a chah hnuah siksil khumin a chhuak ve nghal a. Nimahse, vanduaina chuan tumah thliar leh thlei a nei ngai nem maw!!! A pasal zawnga kal chhuah tum mek Hlawnțiali chuan an leihkapui a rap pial palh a, a tlakna lamah leihka zapui lawrah chuan a tai a sawh a, a phing a sawh keh ta a!!! 

Pawn bathlar, leihkapui hnuai thim seh chinah chuan, Nutling hliampui tuar mek chu thihsualin a rum a rum a, a tawrhna hriatthiampui ve lo niawm takin ruahpuivanawn lah chu a buak hian a baw tlawrh tlawrh reng a. Biakhrea chuan chu nutling rum thawm chu a nu rum ri ngei a ni tih a hre nghal thuai a. Hlawnțiali chu a tui a hal huam huam a, a fapa Biaka hnenah chuan "Mamte, tui min suah teh khai" a ti a. Nimahse, a fapa tui suahsak a lem rual chuan a hmel chu hmuh theihin a rawn dâng nghal sawp sawp a, hlumbel kianga tuisik-no a tlak rik bawl rual chuan Biaka nu chu a zawi nghal hnawk a. A hliam chu a thihpuina tur khawpin a nâ tawk a ni.