Home Top Ad

BOB MARLEY

Share:
                  Țhangthar tam tak chuan kan tlakna mual azirin Bob Marley-a chanchin hi kan hmelhriat tam lo mai thei. Amaherawhchu, Raggae Music ngainatu tan chuan a mikhual lo hle thung. Bob Marley hi Raggae Music vawrh lartu a ni a, Raggae Music lalpa pawh ti ila kan sawi sual tam awm lo ve.

A hmel enin tlawm hle mahse, a pian leh murna ram Jamaica-ah chuan an ngai hlu hle a, Pathian biakin an be lo chauh a ni ber mai. Bob Marley hi kum 1945, February 6 khan Nine Mile, Saint Ann, Jamaica-ah Nesta Robert Marley tih hming puin a lo piang a; mahse, Bob Marley tih hming hi a larpui ta zawk a ni. Tin, a hming dang leh pakhat chu Donald Marley Tuff Gong tih a ni bawk. Raggae Music theh lartu ropui tak a nih angin, zai mai bakah hlaphuah pawh a thiam chungchuang hle a. Musical instruments Guitar, Piano, Saxophone, Harmonica, Percussion, Horn te chu hnehsawh takin a khawih thiam vek bawk.

Kum 1963 khan "The Wailers" band ațangin music stage a rawn chuang kai a; mahse, kum 1974 khan The Wailers chu an keh darh a, hemi hnu ațang hian Solo-in a kal fal ta a. Solo-a a kal hnu, kum 1975-ah mite ngaihhlut em em Natty Dread album chu a tichhuak a, he album-a 'No Woman, No Cry' tih hlate chuan hit a kai em em mai a ni.

Kum 1977 khan ruahțhamloh Exodus album a tichhuak leh a, a hlawhtling ngang mai a, record hrang hrang maktaduai 75 chuang zet a hralh chhuak hem mai. Hei hian mi namai lo tak a nihzia a pholang chiang hle a, Raggae music huang bikah chuan ani tluka Album hralh hnem hi khawvelah an la awm lo hial a ni.

Bob Marley hian nupui fanaute neiin Trenchtown, Kingston, Jamaica ah a inbengbel a. A tuallenna hmun hi mi rethei leh dan bawhchhiat tamna hmun a ni a, Bob Marley vang hian he Trenchtown khawpui hi Raggae rimawi lo chhuahna tiin a lar phah hle a, a hlate avang hian he hmun hian hriat a hlawh hle a, “Trench Town” leh “No woman No cry” tihte chu lar tak an ni.

Trench Town hian a chhe zawngin chanchin a ngah viau mai bawk a. He hmuna seilian naupangte chu zan laia misual rual silaia inkap thawm te chuan a tiharh fo va. A chang chuan zanlaiah te misual rual kuthlei vangin in a kang leh hluai mai thin a. Țhalaite tan chuan chhunah pawh sikula lehkha zir melh melhte hi a har țhin hle a ni. Rilțam luat vanga thihna thleng țhinte chu thilmak a ni hran lova nitin nunphunga thilthleng pangngaiah an ngai mai a ni. Tin, he Trench Town-ah hian țhalaite chu ralthuam hmangin pawl leh pawl an indo fo va, heng țhalaite hi kum 14-25 vela upa chauh te an ni tlangpui lehnghal a, an hringnun chuan hlutna a tlachham hle a ni.

Bob Marley pianna leh seilenna Jamaica ram hi Caribbean tuipuia thliarkar tereuh tê niin, Mel 145-a sei, mel 50-a zau a ni a. Mi maktaduai 2.8 vel chenna ram a ni a, Khawvel History-a a lan danin, fu thar chhuahna ram ti-a hriat lar a ni țhin a. Khawvel khualzin mite tlawh hlawh tak ram a ni bawk a, chutih rualin, Jamaica-ah hian hna nei lo an tam em em a, chuvang chuan dan bawhchhiatna leh tharum thawhna a hluar hle a, drug tawlh ruk hluar berna ram pakhat a ni hial awm e. India ram hmun țhenkhat ang bawkin Internet kaltlanga damdawi zawrh ruk leh Doctor lem (suak) damlo enkawl an tam hle a, hei hian Chemist and Druggists lam pawh a tibuai viau thin a ni. Chuvang chuan Jamaica ram hi ram nuam leh ram zalen tak zawng a ni bik hauh lo, chi inthliarna a hluar hle bawk a, suahsualna lamah pawh a ram lenloh ngaihtuahin an sang viau a ni.

Bob Marley hian chi inthliarna leh vun rawng inthliarna hi a do viau bawk a, a hla tam takah hian vun rawng inthliarna vanga dinhmun inchen lo lutuk a vei thinzia a lang a. Hei vang tak hian ram hnuaihnung 'Third World Countries' an tih teah ngainat a hlawh zual hle a. Chi inthliarna (racism) dotu zingah pawh hriat hlawh tak a nih avangin vawiin thleng hian ngaisangtu a ngah em em mai a ni.

Vun rawn inthliar dodalna lam hawi Survival, Redemption song , Zion train hlate hlei hlei khan mi a hnehin ngaithlatute thinlungah a tla nâ tih a hriat reng mai. A hla thu reng mai hian mi dumte tualthihna te, mi dumte hnuaichhiahna bo tur te leh mi dumte sal chanchin lungkuai takte a hril a, mi dumte a cho phur nasa hle a ni. A satuten țap chungin an sa a, a ngaithlatuten mittui nen an ngaithla bawk thin. Chutih rualin, heng hla tuipuitu mi tam zawk chuan a thluk phena mangang au-rawl leh chhantu beiseina au ri kan hre pha tawh thin lo niin a lang.

Bob Marley Album a siam tawh te:

The Wailing Wailers (1965)
Soul Rebels (1970)
Soul Revolution (1971)
The Best of The Wailers (1971)
Catch a Fire (1973)
Burnin' (1973)
Natty Dread (1974)
Live! (1975)
Rastaman Vibration (1976)
Exodus (1977)
Kaya (1978)
Babylon By Bus (1978)
Survival (1979)
Uprising (1980)

A hla Hit kai zual leh khawvel dengchhuak khawpa lar zual te chu:

I Shot the Sheriff, No Woman, No Cry, Could You Be Loved, Duppy Conqueror, Stir It Up, Get Up Stand Up, Jamming, Redemption Song, One Love, Three Little Birds, Buffalo Soldier, Iron Lion Zion te an ni.

Bob Marley hi Christian tha tak ni-in, Kum 1980, November 6 khan Ethiopia Orthodox Kohhran Archbishop Abuna Yesehaq-an a Baptised nghe nghe a, a nupui Rita nen fa pathum an nei a; tin, fa-lak a nei nual mai bawk a, a fa lakte nen an vaiin inthliarhranna tel miah lovin naupang sawmpakhat lai a enkawl hlawm a, naupang sawmpakhatte pa niin, Kum 1981, May 11 khan Miami, Florida, U.S. ah kum 36 mi chauh niin vun cancer vangin a thi ta a ni.

Bob Marley hi milar dangte ang bawkin a thih hnuah pawh a hlate leh a chanchin hi mite thinlungah a la tla nâ hle a ni.

Jamaica mi, Marlon James chuan, Bob Marley-a misual tutih hriatlohten kum 1976, December 3-a thah an tum dan chanchin chu ngaihnawm takin a ziak a, "A Brief History of Seven Killings" tih a ni nghe nghe. Chu lehkhabu chuan "Man Booker Prize" a dawng nawlh mai a, he lawman hian sumfai (UK Pound ) 50,000 a keng tel a. M. James hi Jamaica mi Man Booker dawng hmasa ber a ni bawk. He chawimawina hi khawvela lehkhabu ziaktutena an ngaihsan em em "Man Booker Prize of Fiction" an tih kha a ni. He lehkhabu vang hian Marlon James chu Novel ziaktu hlawhtling a ni ta der mai.

He Lehkhabua Bob Marlay-a thah an tum dan chanchin hi tlem han sawi zau deuh ila. Raggae Music lalpa Bob Marley-a'n Exodus album a buatsaih chhoh lai khan a pianna ram Jamaica-ah chuan politics vangin buaina lian tak a inmung a, pawl pahnih inkar boruak a lian hle a. Chu boruak tireh tur chuan Jamaica Prime Minister, Michael Manley chuan 'Smile Jamaica', tih hming vuahin free concert buatsaih a tum a; mahse, concert hma ni hnih, kum 1976, December 3 -ah chuan Bob Marley inah misual rual tu tih hriatlohte chu silai kengin an lut ru a, Bob Marley chu thah tumin an bei ta vak mai a ni. 

Hemi țum hian Bob Marley leh a nupuiin hliam an tawrh bakah, a manager Don Taylor pawh chuan hliam a tuar a. Vanneiha siamin Marley chu a hliam nâ lutuk lo hlauh a; nimahse, a nupui leh a manager-te erawh an hliam nâ hle thung a, an thihpui lo chauh a ni. Chutiang boruak buai leh ralmuang lo karah chuan Bob Marley-a Concert chu kalpui a ni ta tho a, amah Marley pawh inlanin a zai nghe nghe a; he concert-ah hian mipui 80,000 chuang zet an pungkhawm a ni.

Sawi tawh angin Bob Marley hlate hian hit a kai hle a, hla-thu ril leh lungkuai tak tak a phuahin a sa bawk a. A hla pakhat "Buffalo Soldier" ngat phei chu amah ngainatute zingah a tla nâ hle a, thuril tak kengtel anih avangin mipuiin an hlut hle a ni. He "Buffalo Soldier" tih hla hi U.S-a mihang sipai (African-American sipai) Calvary Regiment te, “Bufallo Soldier” ti-a an kohte chanchin sawina a ni ber a, U.S 10th Calvary Regiment te hi, September 21, 1866 a Fort Leavenworth, Kansas-a an dinte an ni a, ‘Negro Calvary’ tiin Native America chuan hminglem an phuahsak a ni.

Bob Marley hian minung damlaite zingah chanvo nei tawh lo mahse a hla-thute chuan mite thinlungah thu a la sawi reng a, amah ngaisangtute chuan khawvel tawp thleng pawhin an theihnghilh tawh dawn lo ni.


Bob Marley


3 comments: